Z Miłości do Gór

1. Czytamy Tatry: Czas zapisany w drzewach

Drzewa przemijają. Podobnie jak ludzie. Konkretne osobniki rodzą się, dojrzewają, wydają potomstwo, starzeją się i umierają. Najstarsze tatrzańskie drzewo o ustalonym wieku to limba rosnąca do lat osiemdziesiątych XX w. na zboczach Krywania. W Muzeum Przyrodniczym TANAP w Tatrzańskiej Łomnicy prezentowany jest fragment pnia, na którym udało się odczytać 847 słojów rocznych przyrostów. To niewątpliwie okazja do najodleglejszego cofnięcia się w czasie. Zapraszamy do wysłuchania opowieści Pawła Skawińskiego Czas zapisany w drzewach.
Czytamy Tatry. Kwartalnik „Tatry” to pismo skierowane do wszystkich miłośników Tatr, wydawane przez Tatrzański Park Narodowy. Bogato ilustrowany magazyn liczy 200 stron. Tematyka jest zróżnicowana: od geologii i klimatu, poprzez świat roślin i zwierząt oraz to wszystko, co wiąże się z obecnością człowieka w górach, a więc przez historię, etnografię, turystykę, taternictwo, sport i różne dziedziny twórczości artystycznej, aż po filozofię. Teraz, dzięki podcastowi Czytamy Tatry, wybranych tekstów z kwartalnika możesz również posłuchać.
Czytają: Agnieszka Postrzygacz, Marcin Popczyński. Nagranie powstało we współpracy z Audioteką S.A.
Na zdjęciu: okładka "Tatr" nr (85) 3/2034 - Czas - autorem zdjęcia jest Kuba Witos.

102. Wycieczka do Roztoki

Idziemy dzisiaj na zimową wycieczkę! Tą drogą chodzili przed laty Tytus Chałubiński, ks. Józef Stolarczyk czy Stanisław Witkiewicz. Ścieżkę wyznakowano farbą w 1887 i 1891 roku. To szlak im. Walerego Eljasza, a prowadzi przez Polanę Waksmundzką do Doliny Roztoki, gdzie pierwsze schronisko wybudowano blisko 150 lat temu. W najnowszym odcinku podcastu Bartek Solik rozmawia z obecną kierowniczką schroniska - Anną Krupą, która razem z rodziną mieszka w środku tatrzańskiego lasu. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: schronisko PTTK im. Wincentego Pola w Dolinie Roztoki. Fotografia pochodzi z archiwum schroniska.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Konieczniak J., Encyklopedia schronisk tatrzańskich, Kraków 2010
Nyka J., Tatry Polskie. Przewodnik, Latchorzew 2015

101. Tatry pełne nietoperzy

Gacki, nocki, mroczki, mopki - to tylko część nietoperzy, które występują w Tatrach. Na podstawie wyników monitoringu zimowego i letniego przyrodnicy z optymizmem obserwują rozwój populacji tej grupy ssaków w Tatrzańskim Parku Narodowym. Od blisko trzydziestu lat liczebność nietoperzy wyraźnie wzrasta, bo jak się okazuje nietoperze korzystają z efektów globalnego ocieplenia. W najnowszym odcinku podcastu Bartek Solik rozmawia z dr Marcinem Warchałowskim, kierownikiem Działu Przyrodniczego Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: Podkowiec mały. Fot. Marcin Warchałowski
Materiały wykorzystane w audycji: 
J. Nowak, Nocki, mroczki, gacki, "Tatry" 2021, nr 78, s. 120-121.
 

100. Powrót do Małej Łąki

To jest setny odcinek podcastu Z Miłości do Gór! Pierwsza część audycji ukazała się w czasie pandemii, kiedy Tatry były zamknięte dla turystów. Bartek Solik łączył się wtedy telefonicznie z dr. Tomaszem Skrzydłowskim, który opowiadał o życiu tatrzańskich żab prosto z Doliny Małej Łąki. Dzisiaj wracamy do tej doliny, aby spotkać się z podleśniczym Ryszardem Suskim, który oprócz pracy w Tatrach ma jeszcze jedną wielką pasję - lata samolotem. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: Ultralekkie samoloty na tle Tatr. Fot. Ryszard Suski (facebook.com/riko.zakopane)
Materiały wykorzystane w audycji: 
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995

99. Radiotelefon Klimek - część 3

W najnowszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" trzecia część historii legendarnych radiotelefonów Klimek. W sierpniu 1964 roku na Kazalnicy Mięguszowieckiej doszło do tragicznego zdarzenia. Wypadkowi ulegli dwaj młodzi taternicy, jeden z nich zginął. Nocna akcja ratunkowa prowadzona w ciężkich warunkach o mało nie zakończyła się dla ratowników tragicznie. Z powodu braku łączności ratownicy GOPR przebywali w ścianie przez wiele godzin, a jeden z nich cudem uniknął śmiertelnego upadku. Wyprawa ta pokazała, że łączność jest kluczowa dla bezpieczeństwa ratowników i sprawnego przeprowadzenia akcji ścianowej. Taką łączność mogły zapewnić jedynie małe, przenośne radiotelefony. Bartek Solik rozmawia z Julią Kaczorowską - wnuczką Wojciecha Nietykszy, konstruktora legendarnych radiotelefonów Klimek i Wawa. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: Wojciech Nietyksza. Fot. Julia Kaczorowska (instagram.com/julakaczorowska/)
Materiały wykorzystane w audycji: 
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Arczyński M., Bielecki T., Cetnarski J., Hajdukiewicz J., Jagiełło M., Militz W., Pawłowski T., Siadek B., Spławiński J., Tomiłło K., Ustupski J., Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Warszawa 1973
Dulski R., Niezawodne Klimki, Tatry, 2021, nr 76, s. 40-43

98. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 7

Siódma część naszej serii o Jadwidze Zamoyskiej, założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W czwartej część przenosimy się do Zakopanego. Bartek Solik odwiedza w Kuźnicach 98-letnią Teresę Gronczak, jedną z ostatnich żyjących wychowanek szkoły generałowej Jadwigi Zamoyskiej. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na fotografii: Teresa Gronczak przegląda stare fotografie w swoim domu w Kuźnicach. Fot. Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

97. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 6

Szósta część naszej serii o Jadwidze Zamoyskiej, założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W czwartej część przenosimy się do Zakopanego. Bartek Solik opowiada o szkolnych realiach na początku XX w. oraz odwiedza z mikrofonem Barbarę Grocholską-Kurkowiak, powojenną absolwentkę Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na ilustracji: Jadwiga Zamoyska, lata 50. XIX w.. W tle budynek Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Fotografie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

96. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 5

Piąta część naszej serii o Jadwidze Zamoyskiej, założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W czwartej część przenosimy się do Zakopanego. Bartek Solik rozmawia z Agatą Nowakowską-Wolak, która zbiera informacje o żyjących absolwentkach Szkoły Domowej Pracy Kobiet.  Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na ilustracji: Jadwiga Zamoyska, lata 50. XIX w.. W tle budynek Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Fotografie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

95. Radiotelefon Klimek - część 2

W najnowszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" druga część historii legendarnych radiotelefonów Klimek. W sierpniu 1964 roku na Kazalnicy Mięguszowieckiej doszło do tragicznego zdarzenia. Wypadkowi ulegli dwaj młodzi taternicy, jeden z nich zginął. Nocna akcja ratunkowa prowadzona w ciężkich warunkach o mało nie zakończyła się dla ratowników tragicznie. Z powodu braku łączności ratownicy GOPR przebywali w ścianie przez wiele godzin, a jeden z nich cudem uniknął śmiertelnego upadku. Wyprawa ta pokazała, że łączność jest kluczowa dla bezpieczeństwa ratowników i sprawnego przeprowadzenia akcji ścianowej. Taką łączność mogły zapewnić jedynie małe, przenośne radiotelefony. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: Radiotelefon Klimek w pracowni Ryszarda Dulskiego. Fot. Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji: 
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Arczyński M., Bielecki T., Cetnarski J., Hajdukiewicz J., Jagiełło M., Militz W., Pawłowski T., Siadek B., Spławiński J., Tomiłło K., Ustupski J., Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Warszawa 1973
Dulski R., Niezawodne Klimki, Tatry, 2021, nr 76, s. 40-43

94. Noc Księgarń w TPN

Przez cały weekend w ramach ogólnopolskiej Nocy Księgarń wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego kupić można 20% taniej. Wśród dostępnych książek m.in bestsellery oficyny wydawniczej TPN: Przewodnik przyrodniczy po Tatrach Polskich, Magia Nart czy O drzewach, które wybrały Tatry. W dzisiejszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" Bartek Solik rozmawia z Pauliną Kołodziejską, kierownikiem Dział Komunikacji i Wydawnictw Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zapraszamy!

93. Radiotelefon Klimek - część 1

W sierpniu 1964 roku na Kazalnicy Mięguszowieckiej doszło do tragicznego zdarzenia. Wypadkowi ulegli dwaj młodzi taternicy, jeden z nich zginął. Nocna akcja ratunkowa prowadzona w ciężkich warunkach o mało nie zakończyła się dla ratowników tragicznie. Z powodu braku łączności ratownicy GOPR przebywali w ścianie przez wiele godzin, a jeden z nich cudem uniknął śmiertelnego upadku. Wyprawa ta pokazała, że łączność jest kluczowa dla bezpieczeństwa ratowników i sprawnego przeprowadzenia akcji ścianowej. Taką łączność mogły zapewnić jedynie małe, przenośne radiotelefony. W najnowszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" Bartek Solik wraz z gośćmi opowiada historię legendarnych radiotelefonów Klimek. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: Ratownik Michał Gajewski z radiotelefonem Klimek. Fotografia pochodzi z książki "Sygnały z gór".
Materiały wykorzystane w audycji: 
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Arczyński M., Bielecki T., Cetnarski J., Hajdukiewicz J., Jagiełło M., Militz W., Pawłowski T., Siadek B., Spławiński J., Tomiłło K., Ustupski J., Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Warszawa 1973
Dulski R., Niezawodne Klimki, Tatry, 2021, nr 76, s. 40-43

92. Nowa drabinka na Koziej Przełęczy

15 września słynna drabinka na Orlej Perci sprowadzająca z Zamarłej Turni na Kozią Przełęcz została zdemontowana. Stalową konstrukcję odcięto tuż przed godziną 13.00. Jej miejsce zajęła nowa wygodna drabina. W najnowszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" reportaż wprost z Orlej Perci. Bartek Solik rozmawia m.in. z pracownikami ekipy, która wysoko w Tatrach wymienia sztuczne ułatwienia. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: moment tuż po zdemontowaniu starej drabiny. Fot. Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji: 
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Nyka J., Tatry Polskie. Przewodnik, Latchorzew 2015
Zwoliński T., Przewodnik po Tatrach i Zakopanem, Zakopane - Kraków 1948
Chmielowski J., Przewodnik po Tatrach. Tatry Wysokie (od Liljowego po Wagę), Lwów 1908
Chmielowski J., Świerz M., Tatry Wysokie (przewodnik szczegółowy). Przełęcze i szczyty (od Liljowego po Wagę), Kraków 1925
Dyląg D., Orla Perć. Przewodnik wysokogórski, Pruszków 2006

91. Wypadki w Tatrach

W miniony weekend (15-17 września 2023) dwadzieścia cztery osoby potrzebowały pomocy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Przyczyną wypadków na tatrzańskich szlakach były przede wszystkim potknięcia i poślizgnięcia. W niedzielę doszło też niestety do jednego wypadku śmiertelnego. W najnowszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" Bartek Solik rozmawia z Adamem Maraskiem - ratownikiem TOPR, który podsumowuje tatrzańskie lato i opowiada o wybranych wypadkach. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: ratownicy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w akcji.  Żródło: Jan Korlatowicz/TOPR.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Komunikat TOPR z 18 września 2023 r.
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995

90. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 4

Czwarta część naszej serii  o Jadwidze Zamoyskiej, założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W czwartej część pozostajemy w Kórniku. Bartek Solik razem z Edytą Bątkiewicz-Szymanowską - kustosz w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk, odwiedzają słynne tutejsze arboretum. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na ilustracji: Jadwiga Zamoyska, lata 50. XIX w.. W tle budynek Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Fotografie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

89. Kondratowa - ostatni kurs do schroniska.

Hala Kondratowa to od niepamiętnych czasów brama wypadowa rozlicznych szlaków turystycznych - na Giewont, Czerwone Wierchy czy w puste dalekie doliny Tatr Zachodnich. Ten uroczy tatrzański zakątek ma szczególne miejsce w sercach turystów, taterników i narciarzy także dzięki schronisku, które od 1947 roku prowadziła jedna rodzina. Dziś wraz z remontem schroniska kończy się tu pewna epoka. W najnowszym odcinku podcastu "Z Miłości do Gór" Bartek Solik rozmawia z Iwoną Kłotkowską-Haniaczyk - gospodynią schroniska i wnuczką pierwszego kierownika, Stanisława Skupnia. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: schronisko na Hali Kondratowej jeszcze przed zamknięciem.  Fotografia z archiwum Iwony Kłotkowskiej-Haniaczyk.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Tekst wykorzystany we wstępie pochodzi z wpisu Tadeusza Zwolińskiego w schroniskowej księdze pamiątkowej.
Konieczniak J., Encyklopedia schronisk tatrzańskich, Kraków 2010

88. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 3

Trzecia część opowieści o Jadwidze Zamoyskiej, jednej z najciekawszych polskich postaci przełomu XIX i XX wieku i założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W trzeciej część pozostajemy w kórnickim zamku. Bartek Solik razem z Edytą Bątkiewicz-Szymanowską - kustosz w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk, zaglądają do archiwów, gdzie przechowywane są listy Jadwigi Zamoyskiej. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na ilustracji: Jadwiga Zamoyska, lata 50. XIX w.. W tle budynek Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Fotografie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

87. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 2

Druga część opowieści o Jadwidze Zamoyskiej, jednej z najciekawszych polskich postaci przełomu XIX i XX wieku i założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W drugiej część razem z Bartkiem Solikiem pozostajemy w kórnickim zamku. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na ilustracji: Jadwiga Zamoyska, lata 50. XIX w.. W tle budynek Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Fotografie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

86. Szkoła życia Jadwigi Zamoyskiej - część 1

Pierwsza część opowieści o Jadwidze Zamoyskiej, jednej z najciekawszych polskich postaci przełomu XIX i XX wieku i założycielce Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Ta wyjątkowa instytucja miała swoją siedzibę w budynku w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie dziś mieści się dyrekcja Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jadwiga Zamoyska odebrała bardzo staranne wykształcenie. Znała język francuski, angielski, szwedzki, a nawet perski. Jej syn - Władysław hrabia Zamoyski, kupił dobra zakopiańskie w 1889 roku ratując tym samym tatrzańskie lasy od zupełnego zniszczenia. W pierwszej części Bartek Solik wyrusza do zamku w Kórniku, aby spotkać się ze znawcami biografii Jadwigi Zamoyskiej. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na ilustracji: Jadwiga Zamoyska, lata 50. XIX w.. W tle budynek Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach. Fotografie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN.
Materiały wykorzystane w audycji: 
Maria Zamoyska. Wspomnienia, oprac. i red. M. Biniaś-Szkopek, I. Kraszewski, K. Rataj, Kórnik 2017
Jadwiga Zamoyska w domu rodzinnym i na emigracji. Wspomnień część I, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Jadwiga Zamoyska między Londynem a Stambułem. Wspomnień część II, oprac. i red. E. Bątkiewicz-Szymanowska, M. Biniaś-Szkopek, Kórnik 2013
Czaplicka M., Moje wspomnienia. Szkoła Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem - Kuźnicach, "Nasza Przeszłość", t. 19 (1964)
Czachowska M., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831-1923). Życie i dzieło, Poznań 2011
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995
Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1989

85. Baśń o Królu Wężów - część 2

Druga część "Baśni tatrzańskiej o Królu Wężów". W pierwszym odcinku przenieśliśmy się w odległe czasy, kiedy na krakowskim tronie zasiada Król Wyporek, a ród  Olbrzymów mocą głosu wznosi Tatry. W Szczawnicy żyją Kasia i Jaś, którzy mimo łączącej ich wielkiej miłości nie mogą mieć dzieci. Za radą starego górala, Kasia połyka czarodziejską perłę i dziewięć miesięcy później rodzi chłopca. Rodzice dają mu na imię Perłowic. Według legendy to on uratuje górali przed niebezpieczeństwem czyhającym wysoko w niedostępnych górach. W najnowszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik razem z Markiem Kotem opowiadają jedną z najpiękniejszych tatrzańskich baśni. Zapraszamy!
Na zdjęciu: ilustracja Walerego Eljasza-Radzikowskiego (polona.pl)
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji: 
Janicka-Krzywda U., Ceklarz K., Czary góralskie, Zakopane 2014
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Encyklopedia tatrzańska, Warszawa 1973
Obrochta J., Opowiadanie starego górala, Kraków 1912
Przerwa-Tetmajer K., Bajeczny świat Tatr: z illustracyami, Warszawa 1906
Łapczyński K., Baśń tatrzańska o Królu Wężów. Wedle opowiadania górali szczawnickich spisał Kazimierz Łapczyński, Pam. Tow. Tatrz. T.XXVI
freesound.org/s/339324/ freesound.org/s/620745/ freesound.org/s/363122/ freesound.org/s/157616/ freesound.org/s/249686/ freesound.org/s/7138/ freesound.org/s/409143/ freesound.org/s/59451/ freesound.org/s/13533/ freesound.org/s/30832/ freesound.org/s/524238/ freesound.org/s/244942/ freesound.org/s/533571/ freesound.org/s/65795/ freesound.org/s/70100/ freesound.org/s/449652/ freesound.org/s/234288/ freesound.org/s/556713/ freesound.org/s/256513/ freesound.org/s/243629/ freesound.org/s/370937/ freesound.org/s/423285/ freesound.org/s/423286/ freesound.org/s/218184/ freesound.org/s/196671/ freesound.org/s/584595/ freesound.org/s/44217/ freesound.org/s/446753/ freesound.org/s/24003/

84. Baśń o Królu Wężów - część 1

W tej i kolejnej części wysłuchamy "Baśni tatrzańskiej o Królu Wężów". Beznogi gad był postrachem górali i strażnikiem skarbów ukrytych w ziemi. Według legendy Gadzi Król zamieszkiwał wysokie górskie szczyty, a jego cielsko - grube niczym jodłowy pień, pokryte było szczerosrebrną zbroją z mieniącej się łuski. Na łbie miał czub z diamentów i koronę z brylantowych rózg, a kiedy groziło mu niebezpieczeństwo gwizdem zwoływał swoich poddanych. W najnowszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik razem z Markiem Kotem opowiadają jedną z najpiękniejszych tatrzańskich baśni. Zapraszamy!
Na zdjęciu: ilustracja Walerego Eljasza-Radzikowskiego (polona.pl)
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji: 
Janicka-Krzywda U., Ceklarz K., Czary góralskie, Zakopane 2014
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Encyklopedia tatrzańska, Warszawa 1973
Obrochta J., Opowiadanie starego górala, Kraków 1912
Przerwa-Tetmajer K., Bajeczny świat Tatr: z illustracyami, Warszawa 1906
Łapczyński K., Baśń tatrzańska o Królu Wężów. Wedle opowiadania górali szczawnickich spisał Kazimierz Łapczyński, Pam. Tow. Tatrz. T.XXVI
freesound.org/s/339324/ freesound.org/s/620745/ freesound.org/s/363122/ freesound.org/s/157616/ freesound.org/s/249686/ freesound.org/s/7138/ freesound.org/s/409143/ freesound.org/s/59451/ freesound.org/s/13533/ freesound.org/s/30832/ freesound.org/s/524238/ freesound.org/s/244942/ freesound.org/s/533571/ freesound.org/s/65795/ freesound.org/s/70100/ freesound.org/s/449652/ freesound.org/s/234288/ freesound.org/s/556713/ freesound.org/s/256513/ freesound.org/s/243629/ freesound.org/s/370937/ freesound.org/s/423285/ freesound.org/s/423286/ freesound.org/s/218184/ freesound.org/s/196671/ freesound.org/s/584595/ freesound.org/s/44217/ freesound.org/s/446753/ freesound.org/s/24003/

83. Kąpiele w Jaszczurówce

To była pierwsza i przez długi czas jedyna cieplica w Polsce. Woda z termalnego źródła miała niewiele ponad 20 stopni Celsjusza. Pod koniec XIX wieku tłumy gości ciągnęły tu z Zakopanego, żeby w otoczeniu świerkowych lasów zażywać przepysznych kąpieli. W szczycie popularności baseny odwiedzali znani goście - kąpał się tutaj m.in. Henryk Sienkiewicz. W najnowszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik zagląda z mikrofonem do Jaszczurówki. Gościem audycji jest Paweł Skawiński, dawny dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zapraszamy!
Na zdjęciu: Basen na Jaszczurówce z podwodnej perspektywy. Fot. Wiesław Prażuch/archiwum Muzeum Narodowego w Warszawie (fotografia pochodzi z książki "Tatrzańska Atlantyda")
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji: 
Pisera K., Jak dawniej po Tatrach chadzano, Zakopane 2013
Mazik P., Tatrzańska Atlantyda, Zakopane 2014
Eljasz W., Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, Kraków 1900
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Encyklopedia tatrzańska, Warszawa 1973
 
 

82. Zamarłe echo, czyli Tatry w starym kinie

Film “Zamarłe echo” w reżyserii Adama Krzeptowskiego miał swoją premierę w lutym 1934 roku, a zdjęcia powstały w tatrzańskich plenerach. Krytycy nie pozostawili na filmie suchej nitki pisząc, że to dość mierny dramat miłosny o mętnej fabule. Chwalono natomiast zdjęcia i brawurowe sceny nad przepaścią. W filmie wystąpiła m.in. młoda debiutantka Dzina Oleńska oraz Zbigniew Staniewicz, przedwojenny amant, którego życie zakończyło się w dramatycznych okolicznościach trzy miesiące po premierze filmu. W najnowszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik rozmawia z Markiem Telerem, dziennikarzem i autorem wydanej przez Wydawnictwo Bellona książki "Amanci II Rzeczypospolitej". Zapraszamy!
Na zdjęciu: Dzina Oleńska i Zbigniew Staniewicz na planie filmu "Zamarłe echo". Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji:
Teler M., Amanci II Rzeczpospolitej, Warszawa 2022
Malczewski r., Pępek świata. Wspomnienia z Zakopanego, Dziekanów Leśny 2011
Teler M., Zbigniew Staniewicz: tragiczny koniec amanta z Dzikich pól https://histmag.org/Zbigniew-Staniewicz-tragiczny-koniec-amanta-z-Dzikich-pol-20654, dostęp 14.04.2022
Teler M., Zbigniew Staniewicz, Ofiara zawody życiowego czy porachunków osobistych https://stare-kino.pl/zbigniew-staniewicz-ofiara-zawodu-zyciowego-czy-porachunkow-osobistych/, dostęp 14.04.2022
 

81. Milion jaj w Tatrach

Jaja niektórych tatrzańskich ptaków wyglądają jak najbardziej fantazyjne pisanki. Inne kolorem i wielkością przypominają małe czekoladowe jajeczka, które przed Wielkanocą wkładamy do koszyków. Mimo zimowej aury, opadów śniegu i niskich temperatur ptaki zamieszkujące Tatrzański Park Narodowy przystąpiły do lęgów. W najnowszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik rozmawia z ornitologiem Stanisławem Brońskim z Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zapraszamy!
Na zdjęciu: jajo orła przedniego (Aquila chrysaetos). Żródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aquila_chrysaetos_MHNT.ZOO.2010.11.88.3.jpg
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji:
Svensson L., Mullarney K., Zetterstrom D.: Przewodnik Collinsa. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Warszawa, 2017.
Cichocki W., Ptaki tatrzańskich regli https://tpn.pl/poznaj/zwierzeta/ptaki-tatrzanskich-regli dostęp 07.04.2023
Broński S., Pomurnik https://tpn.pl/poznaj/zwierzeta/pomurnik dostęp 07.04.2023

80. Limba - królowa tatrzańskich borów

Piękne, prastare limby są symbolem Tatr. W Polsce tylko tu występują w stanie dzikim. Rosną bardzo powoli, a pierwszy raz zakwitają w wieku około sześćdziesięciu lat. Są wyjątkowo odporne, a ich silnie rozwinięty system korzeniowy zapobiega wywrotom nawet podczas najpotężniejszych wiatrów halnych. Przez kilka stuleci człowiek intensywnie użytkował limby, co w niektórych miejscach przyczyniło się do ich zupełnego wyniszczenia. W dzisiejszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik rozmawia z prof. dr hab. inż. Jerzym Szwagrzykiem - kierownikiem Katedry Bioróżnorodności Leśnej na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie oraz z Antonim Ziębą - doktorem nauk leśnych z Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zapraszamy!
Na zdjęciu: limba nad Morskim Okiem. Fot. Bartek Solik
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji:
Skrzydłowski T., Słama B., O drzewach, które wybrały Tatry, Zakopane.
Szafer W., Dziesięć tysięcy lat historii lasu w Tatrach, Kraków 1966
Białobok S. (red.), Limba Pinus Cembra L. Nasze drzewa leśne, Zakład Dendrologii i Arboretum Kórnickie PAN, PWN, Warszawa - Poznań 1971
Zwijacz - Kozica T., Skrzydłowski T., Limba królowa tatrzańskich borów https://tpn.pl/poznaj/wody/rosliny/limba-krolowa-tatrzanskich-borow, dostęp 03.04.2023

79. Uwaga lawina!

Jak wynika ze statystyk Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, najwięcej wypadków lawinowych zdarza się, kiedy w Tatrach obowiązuje drugi i pierwszy stopień zagrożenia lawinowego. Wielu z nas - turystów, traci czujność, bo przecież w tabeli zagrożenia są jeszcze stopnie: znaczny, wysoki i bardzo wysoki. Tymczasem nawet kiedy pokrywa śnieżna jest w górach na ogół dobrze związana i stabilna musimy pamiętać o umiejętnym planowaniu wycieczki. W dzisiejszym podcaście Z Miłości do Gór Bartek Solik rozmawia z Adamem Maraskiem, ratownikiem Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego z blisko 50-letnim doświadczeniem. Zapraszamy!
Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik
Na zdjęciu: praca z łopatą i sondą lawinową. Fot. Bartek Solik
Materiały wykorzystane w audycji:
https://freesound.org/s/58962/
https://freesound.org/s/30306/
https://freesound.org/s/117136/
https://freesound.org/s/267222/