Z Miłości do Gór

33. Projekt PODHALANIE cz.3

Kim byli górale kiedyś, a kim są dzisiaj? Jak siebie widzą i oceniają? Czy tworzą zwartą grupę? Czy mają poczucie przynależności? Te pytania i wiele innych zadaliśmy kilkudziesięciu Podhalanom, a odpowiedziami podzieliliśmy się poprzez wystawę plenerową prezentowaną na fundamentach dawnego dworu w Kuźnicach. Projekt PODHALANIE rodził się kilka miesięcy, a największym jego bogactwem były spotkania i rozmowy twarzą w twarz z drugim człowiekiem.
W 33. odcinku podcastu Z miłości do gór Bartek Solik rozmawia z Anielą Krupą – 86-letnią góralką z Chochołowa, Agnieszką Gąsienicą-Giewont – współautorką scenariusza i tekstów do wystawy PODHALANIE oraz Beatą Bańką – szefową Działu Edukacji w Tatrzańskim Parku Narodowym, koordynatorką wystawy. Zapraszamy!
Fotografia: Jacek Poremba

32. Projekt PODHALANIE cz.2

Kim byli górale kiedyś, a kim są dzisiaj? Jak siebie widzą i oceniają? Czy tworzą zwartą grupę? Czy mają poczucie przynależności? Te pytania i wiele innych zadaliśmy kilkudziesięciu Podhalanom, a odpowiedziami podzieliliśmy się poprzez wystawę plenerową prezentowaną na fundamentach dawnego dworu w Kuźnicach. Projekt PODHALANIE rodził się kilka miesięcy, a największym jego bogactwem były spotkania i rozmowy twarzą w twarz z drugim człowiekiem.
W 32. odcinku podcastu Z miłości do gór Bartek Solik rozmawia o historii fotografowania górali z Piotrem Mazikiem – historykiem sztuki oraz fotografem Jackiem Porembą – autorem portretów górali na wystawie PODHALANIE. Zapraszamy!
Fotografia: Jacek Poremba

31. Projekt PODHALANIE cz. 1

Kim byli górale kiedyś, a kim są dzisiaj? Jak siebie widzą i oceniają? Czy tworzą zwartą grupę? Czy mają poczucie przynależności? Czy miejsce, które jest chronione przez Tatrzański Park Narodowy, dalej stanowi o ich tożsamości? Wszystkie te pytania i wiele innych zadaliśmy kilkudziesięciu Podhalanom, a odpowiedziami podzieliliśmy się poprzez wystawę plenerową prezentowaną na fundamentach dawnego dworu w Kuźnicach. Oddanie głosu mieszkańcom regionu pozwoliło przybliżyć ich sposób widzenia. Nasz projekt rodził się kilka miesięcy, a największym jego bogactwem były spotkania i rozmowy, czasem trudne, a zawsze emocjonalne. Spotkania twarzą w twarz z drugim człowiekiem dzisiaj, w czasie pandemii, zyskują szczególne znaczenie. Zapraszamy do Kuźnic, do wsłuchania się w głos Podhalan. W 31. odcinku podcastu Z miłości do gór Bartek Solik rozmawia z twórcami wystawy. Gośćmi audycji są Szymon Ziobrowski – dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego, Agnieszka Gąsienica-Giewont – etnolog i muzealnik, Katarzyna Gąsienica-Józkowy – etnolog i folklorystka oraz Paulina Kołodziejska – szefowa Działu Komunikacji i Wydawnictw TPN. 
Fotografia: Jacek Poremba
 

30. Wiatr halny cz. 3

Życie w Zakopanem toczy się od halnego do halnego. Wiatr wyznacza rytm na Podhalu. Ma wpływ na zdrowie mieszkańców tak fizyczne, jak i psychiczne. W 30. odcinku podcastu Z miłości do gór o wichurze opowiadają zakopiańscy kardiolodzy – dr Marek Szpot oraz dr Bartłomiej Hełmecki. Swoją relację z dyżuru na Kasprowym Wierchu podczas huraganu w grudniu 2013 roku daje także Zachariasz Góralczyk, maszynista Polskich Kolei Linowych. O szczególnych połączeniach telefonicznych tuż przed nadejściem halnego mówi Roman Wieczorek, rzecznik zakopiańskiej policji. Zapraszamy.
Na zdjęciu kadr z filmu „Duje” reż. Bartek Solik.

29. Wiatr halny cz. 2

288 km/h – taką rekordową prędkość wiatru halnego w 1968 roku zmierzył na Kasprowym Wierchu Apoloniusz Rajwa. W latach 60. bardzo silnych wiatrów było znacznie więcej. Dzisiaj ciąg dalszy opowieści o tatrzańskiej wichurze. Gośćmi podcastu Z miłości do gór są meteorolog Apoloniusz Rajwa oraz Michał Bielawski – reżyser filmu „Wiatr. Thriller dokumentalny”. Zapraszamy.
W podcaście wykorzystano dźwięki z następujących źródeł:
freesound.org/s/139952/, freesound.org/s/414093/, freesound.org/s/144083/, freesound.org/s/217186/
Fotografia skutków halnego z 1968 roku ze zbiorów Apoloniusza Rajwy.
 
 

28. Wiatr halny cz. 1

Tematem dzisiejszego podcastu jest halny. Wiatr sam sprowokował temat, kiedy to w miniony piątek objawił się nad Tatrami charakterystycznym wałem z chmur. Przez cały weekend Tatrzański Park Narodowy informował o porywistym wietrze, który może łamać gałęzie i drzewa i odradzał wyjścia w góry. Ale to dopiero początek sezonu na halny...Posłuchajcie 28. odcinka podcastu Z miłości do gór, którego gośćmi są meteorolog Michał Furmanek oraz dr Tomasz Skrzydłowski z Działu Edukacji Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zapraszamy.

27. Śladem dra Chałubińskiego

Znakomity lekarz i botanik, wielki społecznik, jeden z czołowych badaczy Tatr. Dla rozwoju Zakopanego i poprawy bytu górali podhalańskich jedna z najbardziej zasłużonych postaci. Wielu pisze i mówi o nim po prostu Król Tatr. W 27. odcinku mówić będziemy o Tytusie Chałubińskim. Gościem specjalnym podcastu jest m.in. Kinga Chałubińska, prawnuczka słynnego doktora.
Dom dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Fot. Awit Szubert. Źródło: polona.pl

26. Tragedia Kaszniców cz. 4

Dzisiaj po raz ostatni wracamy do wypadku Kaszniców, który wydarzył się 3 sierpnia 1925 roku w Dolinie Jaworowej. To wypadek tajemniczy, szeroko dyskutowany na łamach ówczesnej prasy, opisywany w literaturze tatrzańskiej m.in. przez Wawrzyńca Żuławskiego, Wandę Gentil-Tippenhauer i Stanisława Zielińskiego czy wreszcie przez Michała Jagiełłę. Tamtego feralnego dnia poniżej Lodowej Przełęczy w Tatrach Wysokich na terenie byłej Czechosłowacji niemal jednocześnie zmarły trzy osoby - podprokurator Kazimierz Kasznica, jego 12-letni syn i znakomity taternik Ryszard Wasserberger. Jedynym świadkiem zdarzenia była Waleria Kasznicowa. 

25. Tragedia Kaszniców cz. 3

Dzisiaj 25. odcinek naszej audycji i zarazem trzecia część historii o tajemniczym wypadku sprzed 95 lat, kiedy to 3 sierpnia 1925 roku w Dolinie Jaworowej niemal jednocześnie umiera trzech turystów: podprokurator Sądu Najwyższego Kazimierz Kasznica, jego 12-letni syn Wacław oraz młody i doświadczony taternik Ryszard Wasserberger. Jedynym świadkiem wypadku jest Waleria Kasznicowa, żona Kazimierza i matka Wacława. Przez 37 godzin czuwa przy zwłokach, później schodzi samotnie do Jaworzyny Spiskiej, a na Łysej Polanie spotyka naczelnika straży ratunkowej Mariusza Zaruskiego. Gościem jest dziś dr hab. Sylweriusz Kosiński, lekarz naczelny Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, specjalista anestezjologii i intensywnej terapii ze szpitala powiatowego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Zapraszamy.

24. Tragedia Kaszniców cz. 2

W ciągu kwadransa tuż przy tatrzańskim szlaku w Dolinie Jaworowej umierają trzy osoby: 46-letni podprokurator Kazimierz Kasznica, jego nastoletni syn Wacław i młody taternik Ryszard Wasserberger. Tragedia ma miejsce 3 sierpnia 1925 roku. Jest tylko jeden świadek zdarzenia - Waleria Kasznicowa, żona Kazimierza i mama Wacława. To jedna z najbardziej zagadkowych tragedii, jaka kiedykolwiek wydarzyła się w Tatrach. Do dziś badacze tatrzańskich historii zadają sobie pytanie o przyczyny wypadku. Jak doszło do tego wypadku. Czy jednoczesna prawie śmierć trzech osób nastąpiła z przyczyn naturalnych? Czy to możliwe, że Waleria podała kompanom zatruty koniak? Dlaczego przeżyła z pozoru słaba kobieta, a trzech mężczyzn w różnym wieku zmarło? W drugim odcinku opowieści o tzw. tragedii Kaszniców postaramy się odpowiedzieć przynajmniej na niektóre pytania. Zapraszamy!
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Na zdjęciu: Dolina Jaworowa. Fot. Bartek Solik

23. Tragedia Kaszniców cz.1

To jedna z najbardziej zagadkowych tragedii, jaka kiedykolwiek wydarzyła się w Tatrach. Do dziś badacze tatrzańskich historii zadają sobie pytanie o przyczyny wypadku, który wydarzył się 95 lat temu, dokładnie 3 sierpnia 1925 roku w Dolinie Jaworowej. Sprawa tego zdarzenia odbiła się szerokim echem w całej Polsce, bowiem jak sensownie wytłumaczyć jednoczesną prawie śmierć trojga turystów: prokuratora w sile wieku, młodego utalentowanego taternika i 13-letniego chłopca. Wszyscy zmarli w przeciągu kwadransa na ścieżce w stosunkowo łatwym terenie. W dzisiejszym odcinku wracamy do tzw. Tragedii Kaszniców, która od lat intryguje i rozpala wyobraźnię.O zagadkowej tragedii sprzed lat opowiedzą: Maciej Kwaśniewski – dziennikarz i red. nacz. „Taternika”, Apoloniusz Rajwa  – emerytowany meteorolog z Kasprowego Wierchu oraz Wojciech Szatkowski – historyk i przewodnik tatrzański, pracownik Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.
Zdjęcie pochodzi z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego i przestawia trzy ofiary śmiertelne tragedii w Dolinie Jaworowej.

22. Tatrzańskie łąki

Zamknijcie na moment oczy i przenieście się z nami na tatrzańską łąkę. Czujecie jej zapach? Wokół kwitnie mnóstwo roślin. Słyszycie te dźwięki?  To zapracowane owady uwijają się dokoła. Też maluje się Wam przed oczami przyjemny, sielski obrazek? Tak tu jest, szczególnie latem.
Czym dla Tatr są łąki? Jak powstały i czy są w ogóle potrzebne w Tatrach? Kto w nich zamieszkuje? Co robimy, aby je zachować? Na te pytania odpowiedzą Sławomir Wróbel – Główny Specjalista ds. Ochrony Przyrody w TPN, Tomasz Skrzydłowski z Działu Edukacji TPN oraz Maciej Galica – szef jednej z ekip kosiarzy.
Przy okazji, polecamy Wam Przewodnik Tomasza Skrzydłowskiego, który wspomniany jest w tym odcinku. Znajdziecie go w naszym sklepie internetowym: sklep.tpn.pl

21. Skarby ukryte w Tatrach

„Są skarby w Tatrach, dojść do nich nie łatwo, [...] i pocóżby Pan Bóg tak wielkie góry stwarzał, gdyby w nich skarbów nie było. Są, ale mało kto do nich dochodzi, mało kto o nich wie, a jeżeli wie, niechętnie mówi i nie byle komu. Lata można przeżyć w Tatrach i nic się o nich nie dowiedzieć."  To fragment tekstu pt. „Skarby zaklęte w Tatrach" autorstwa Stanisława Eliasza Radzikowskiego. Rękopis odbito w pięćdziesięciu egzemplarzach w 1903 roku. O tym tajemniczym temacie opowiedzą: Wiesław Siarzewski – geograf i geomorfolog, emerytowany pracownik TPN, Wojciech Szatkowski – kustosz Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem oraz Marek Kot – główny specjalista ds. edukacji w TPN. Przenieście się z nami w odległe czasy poszukiwaczy skarbów.

20. Sowy - nocni łowcy

Dziś o sowach – nocnych łowcach – które ze względu na swój sposób życia od zawsze wzbudzały zainteresowanie człowieka. Uważane za stworzenia z pogranicza świata żywych i umarłych, były bohaterami przesądów, mitów i przysłów. Jednak mimo to są praktycznie nieznane…
W tym odcinku na poszukiwanie sów, które zamieszkują Tatrzański Park Narodowy, zabierze Was Marcin Matysek – ornitolog z Zespołu Badań i Monitoringu TPN.

19. Turystyka masowa w TPN

Najnowszy podcast porusza kontrowersyjny temat masowej turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym, z którą spotykamy się w ostatnich latach. Na forach tatrzańskich pojawiają się głosy o tym, że Tatry są zadeptywane i należy ograniczyć dostęp do nich. Z drugiej strony stawiany jest argument, że to dobro narodowe i każdy ma prawo z niego skorzystać.
Czy niemal 4 mln turystów rocznie to dużo, czy już za dużo? Czy tłum szkodzi tatrzańskiej przyrodzie? Skąd taka popularność Tatr i jak sobie z nią radzić? Na te pytania odpowiedzą: Szymon Ziobrowski – dyrektor TPN, Jan Krzysztof – naczelnik TOPR, Grzegorz Bryniarski – leśniczy najpopularniejszego Obwodu Ochronnego w TPN, Morskie Oko oraz prof. Janusz Czapliński – psycholog społeczny.

18. Wolontariat w TPN

Trzynaście lat, cztery tysiące osób z Polski i zagranicy – to Wolontariat Tatrzańskiego Parku Narodowego w liczbach. Czym jest wolontariat dla Tatr? Jakie były jego początki? Jakie są zadania wolontariuszy? Jak można przystąpić do tego programu? O tym Dariusz Giś – obecny koordynator Wolontariatu TPN oraz Jan Krzeptowski-Sabała – jego poprzednik. A o swoich wrażeniach z bycia wolontariuszem opowiedzą – Daria Skrzypek i Krzysztof Gajewski, posłuchajcie

17. Burze w Tatrach

Prawdopodobieństwo, że turysta górski zostanie porażony piorunem na szlaku, jest stosunkowo niewielkie, ale jednak realne. Po pierwsze, burze w górach występują częściej niż na nizinach. Po drugie, ukształtowanie górskiego terenu sprawia, że jeśli burza zastanie turystów w miejscu znacznie wystającym ponad otoczenie – na przykład na szczytach czy graniach – to prawdopodobieństwo porażenia będzie znacznie większe. Zapewne każdy z Was pamięta tragiczną w skutkach burzę z sierpnia 2019 roku. Posłuchajcie, co o tamtych wydarzeniach mówią: Tomasz Nodzyński – meteorolog, ratownik TOPR oraz Marcin Strączek-Helios i Tadeusz Rusek – pracownicy TPN, którzy brali udział w akcji ratunkowej pod Giewontem. A także dr nauk medycznych Małgorzata Czaplińska – zca dyrektora Szpitala Powiatowego w Zakopanem.
 

16. Życie na tatrzańskiej bacówce

W Tatrach trwa sezon wypasowy, który tradycyjnie rozpoczyna się na Podhalu w dniu św. Wojciecha czyli 23 kwietnia. Pasterze pozostaną na halach przez ok. 5 miesięcy, do dnia św. Michała Archanioła. Praca w surowych górskich warunkach wymaga siły, cierpliwości i odwagi. Co o życiu na bacówce mówią sami górale? W kolejnym podcaście TPN oddajemy głos m.in. bacy z Wyżniej Kiry Miętusiej - Józefowi Słodyczce.

15. Zofia i Henryk Paryscy - bezkonkurencyjni znawcy Tatr

Zofia i Henryk Paryscy pozostawili po sobie nie tylko niezliczoną ilość prac, dziesiątki metrów bibliotecznych półek, ale przede wszystkim rzesze ludzi dociekliwych, jak oni głodnych wiedzy i pełnych chęci poznania Tatr do najdrobniejszego szczegółu. Renata Kowalska i Maciej Pinkwart przybliżą historię autorów Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej.

14. Pasterstwo na tatrzańskich halach

Czy możliwe jest pogodzenie pasterstwa z ochroną przyrody? Temat ciągle wzbudza wiele emocji, bo wyjątkowość górali, ich wspaniała kultura mają swoje praźródła właśnie w pasterstwie. Z drugiej strony według wielu przyrodników stada owiec były szkodnikami w naturalnym środowisku. O pasterstwie w Polskich Tatrach, które dziś zachowało się w szczątkowej formie tzw. wypasu kulturowego, opowie emerytowany Dyrektor TPN - Paweł Skawiński oraz pracownik TPN - Stanisław Skupień.

13. Orzechówka - największa przyjaciółka limby

Tym razem w poszukiwaniu ptaków udajemy się wprost nad Morskie Oko. To tutaj zaobserwować można pewien gatunek o ciemnobrązowym upierzeniu z białymi perełkami. Głośno skrzeczy i wprost przepada za wysokokalorycznymi orzeszkami szyszek limbowych. Beata Bańka z Działu Edukacji i ornitolog Włodzimierz Cichocki opowiadają o wyjątkowej przyjaźni między orzechówką, a tatrzańską limbą.

12. Tajemnice Suchego Żlebu

W Tatrach jest taki zakątek, gdzie można poczuć się jak w potężnej puszczy, która niegdyś występowała w naszych górach. To miejsce ma zaledwie niecałe 2 hektary, które na przestrzeni wieków nie zostały przekształcone przez człowieka. Ten naturalny las znajduje się niedaleko Zakopanego, ale z dala od szlaku i masowej turystyki.

11. Tatrzańskie dzięcioły

Druga część opowieści o ptakach zamieszkujących Tatrzański Park Narodowy. Bartek Solik razem z Pawłem Kauzalem, Marcinem Matyskiem i Tadeuszem Zwijaczem z uwagą wsłuchują się w odgłosy dzięciołów - lekarzy drzew i architektów lasów.

10. Wiosenne Tatry czyli 72 numer kwartalnika Tatrzańskiego Parku Narodowego

Wiosenne Tatry czyli 72 numer kwartalnika Tatrzańskiego Parku Narodowego to prawdziwa uczta przyrodnicza, fachowe teksty pisane z sercem, unikatowe fotografie, dzięki którym możemy zajrzeć do niedostępnego na co dzień świata.

09. Tatrzańskie kuraki

Pierwsza część opowieści o ptakach zamieszkujących Tatrzański Park Narodowy. Bartek Solik razem z Marcinem Matyskiem - ornitologiem i pracownikiem Działu Edukacji TPN, wyruszają do lasów reglowych w poszukiwaniu niedużego i tajemniczego kuraka, którego głos to charakterystyczne wysokie piski. Lista materiałów